کودکان در سن 5-3 سالگی با کنجکاوی به دنبال کشف بدن خود هستند و به همین دلیل اندام تناسلی خود را لمس می کنند. باید توجه داشت که کودکان به دنبال لذت جنسی (مشابه آنچه در بزرگسالان اتفاق می افتد) نیستند؛ درواقع، آنها درکی از لذت جنسی به دنبال تحریک اندام تناسلی خود ندارند. کودک به همان اندازه که با اندام های دیگر خود بازی می کند، با اندام جنسی خود نیز بازی می کند و این مرحله، بخشی از تکامل کودک محسوب می شود. نکته اساسی این است که والدین و اطرافیان نباید واکنش نامناسب در مقابل این رفتار کودک نشان دهند، چرا رفتار نامناسب و حساسیت بیش از حد می تواند باعث ایجاد اضطراب بیشتر در کودک و تثبیت رفتار در او شود. در برخورد با چنین رفتارهایی (مخصوصا مواقعی که تکرار شونده است)، در درجه اول بایست توجه کودک را به سمت موضوع دیگر منحرف سازید و به این وسیله او را از ادامه رفتار دور کنید.

وقتی صحبت از آموزش جنسی به میان می آید باید به این نکته توجه داشت که منظور ما از آموزش جنسی، آموزش نکاتی درمورد سلامت جنسی است و به رابطه جنسی محدود نمی شود. آموزش جنسی طیف وسیعی از پیشگیری از سوءاستفاده جنسس در کودکی، سلامت دوران بلوغ، ازدواج و… را دربر می گیرد. نکته اساسی این است که آموزش جنسی بایست براساس سن، نیاز و درک کودک ارائه گردد. درواقع، در هر مقطع زمانی، باید نکات خاص و مشخص به کودک یا نوجوان آموزش داده شود. مساله مهم دیگر این است که مسائل جنسی به میزان زیادی تحت تاثیر فرهنگ و بستر جامعه قرار می گیرد. ضروری است آموزشهایی که ارائه می دهیم متناسب با فرهنگ جامعه ایرانی باشد.

“طبق اصول روانشناسی کودک در زمینه مسائل جنسی و تربیت جنسی، سنين 12-9 سالگي، سنيني هستند كه اصطلاحاَ اختفاي جنسي نام دارد، يعني بچه ها در اين سن، به طور طبيعي و معمول، تمايلي به باز كردن مسائل در اين زمينه ندارند. ممكن است به دلايل گوناگوني، همچون شرايط خانوادگي، كودك در اين سن كنجكاوي بيش از حد نشان دهد، با توجه به اينكه، بهتر است محرك هاي محيطي كمتري در اين زمينه در اختيار فرزندتان قرار گيرد. مراقب وجود چنين محرك هايي هم در خانه و هم مدرسه و جمع دوستان باشيد، البته اين به معناي محدوديت هاي غيرطبيعي براي كودك نيست بلكه پدر و مادر بايد روي همه اين دوستي ها و روابط نظارت داشته باشند. با اين حال، اگر با چنين كنجكاوي هايي مواجه شديد، هرگز با او برخورد تندي نداشته باشيد و بكوشيد با آرامش با وي برخورد نمائيد. در اين حالت، بهترين راهي كه توصيه مي كنيم، اين است كه به صورت غير مستقيم با او وارد گفتگو شويد. اين گفتگوها در عين حال كه ساده و بي خطر است، اما اطلاعات كلي را در اختيار او قرار مي دهد و همچنين باعث مي شود در لابه لاي اين گفتگوها، از دغدغه هاي فرزندتان بيشتر آگاه شويد، در مواجعه به مشاور هم بايد ذکر شود که بردن كودك پيش مشاور، در اين سن به اين دليل خاص، چندان توصيه نمي شود. ولي بهتر است خود شما اطلاعات و آگاهي هاي بيشتري در اين مورد از طريق مطالعه كتاب با مراجعه به مشاور كسب كنيد و هم ارزشها و هم نمونه هاي ارائه شده توسط آنها، براي گفتگو با فرزندتان بهره ببريد و اگر متوجه رفتارهاي غير طبيعي در كودكتان شده ايد، حتماَ خودتان برای تقویت در زمینه روانشناسی کودک به مشاور مراجعه كنيد. “

“ارتباطات نقطه عطف در زندگي هر كسي است. زيرا اين ارتباطات است كه فرد تلاش مي كند هويت خودرا در داخل خانواده، بين همسالان و ديگر افراد جامعه شكل دهد. چگونگي و تعبير تعاملات صميمانه بين دو همجنس در گروههاي سني متفاوت است. مثلاَ در گروه سني 13-8 سال، گرايش عاطفي به جنس موافق و حتي گاه تشكيل گروههاي مبارزه عليه جنس مخالف در بين بعضي از آنها شايع است. اين گرايش هاي عاطفي در اين گروه سني به ندرت به طرف فعاليتهايي از نوع جنس سوق پيدا مي كنند. بلكه بيشتر اين روابط صميمانه در مكالمات طولاني 2 دوست، تبادل اتفاقات روزانه و گاه رازهاي نوجواني خلاصه مي شود. اما در گروه سني بالاتر اشكال مختلف روابط صميمانه از جمله تماس هاي جنسي ناشايع نيست. اين گونه روابط خطرات تهديد كننده اي را براي سلامتي نوجوانان به دنبال دارد كه معمولاَ‌ اين جوان را به اين مراكز مشاوره مي كشاند. از نقطه نظر روانشناسی کودک در زمینه مسائل جنسی (تربیت جنسی)، راه كار عملي براي شما مراقبين عزيز اين است که با مشاهده دختراني كه دست در دست همديگر در حياط مدرسه قدم مي زنند، فوراَ به قضاوت نرسيد كه روابط آنها نا سالم است. چون شتاب شما در پيشگيري به همان اندازه خطرناك است كه چشم پوشي از آن. همچنين استفاده از متخصصين آشنا به علوم جنسي در جهت ارتقاي  هوشياري جهت تشخيص اينگونه رفتارها و عوارض احتمالي ناشي از آنها، قدم موثر بعدي مي تواند باشد. از كمك گرفتن از منابع نا آگاه پرهيز كنيد زيرا به دليل اشراف ناكافي به تمامي ابعاد موضوع، آنها گاه فقط به يك بعد از مسئله مي پردازند كه نه تنها باعث سردرگمي بيشتر نوجوانان در مديريت روابط شان شده بلكه با ايجاد ترس بي مورد باعث بي اعتمادي و بر انگيختن حس مقاومت آنان مي شود. جلب اعتماد نوجوانان فقط با دادن اطلاعات درست و خودداري از به اشتباه انداختن آنها ميسر است. خطرناك جلوه دادن روابط صميمانه و ايجاد رعب و وحشت در نوجوانان، آنها را به پنهان كاري سوق داده و انگيزه مددجويي آنان را از بين مي برد. مراقبين بهداشتي نسبتاَ آگاه به علوم جنسي، افراد كليدي شما در مديريت اين گونه مشاهدات هستند.”

“طبيعي است وقتي زمان مناسب آموزش مسائل جنسي با توجه به شرايط سني و نياز كودكان، نوجوانان و جوانان را از دست مي دهيم، آموزش سخت تر مي شود. تازه اين در صورتي است كه اين از دست دادن زمان، لطمه اي به رفتار و عملكرد فرزندان ما نزده باشد. هم اکنون، ما در همين شرايط قرار داريم. جوانان و نوجوانان ما نكات بسياري را درباره مسائل جنسي نمي دانند. بنابراين با يك شكاف از دو بعد مواجه هستيم، فاصله بين نوجوانان و خانواده و شكاف ديگر ناآگاهي برخي والدين درباره نحوه آموزش صحيح مسائل جنسي به فرزندشان به همين دليل نياز به حركت ها و برنامه ريزي هاي جدي داريم. اما هنوز كار درخوري در كشورمان انجام نشده است. متاسفانه جوانان و نوجوانان ما رفتارهاي جنسي شان را به صورت آشكار يا پنهان شروع مي كنند و خانواده ها هم كنترلي دقيق روي اين مسئله ندارند. كودك نيز به دليل فقدان آموزش نا آگاه مي‌باشد و همين ناآگاهي به شدت براي آنها خطر ساز است که پر كردن اين شكاف كار سختي است. چون درباره جوانان و نوجوانان، زمان مناسب را از دست داده ايم، در حال حاضر فقط مي توانيم امنيت جنسي آنها را به صورت مقطعي فراهم كنيم، مثلاَ رفتارهاي  جنسي پر خطر و اثرات نامطلوب اين ارتباط ها را به هر شكل ممكن به آنها ياد بدهيم. در واقع به دليل اينكه به ضرورت روانشناسی کودرک در زمینه مسائل جنسی (تربیت جنسی) در زمان مناسب آن و بسته به نياز سني و جنسيت فرزندانمان بي توجه بوده ايم. الان در اين وضعيت نامطلوب قرار داريم كه اميدواريم با توجه بيشتر به اين نياز و سرعت گرفتن برنامه هاي آموزشي مناسب، اين مشكل هرچه زودتر برطرف شود. راه كارهاي فوري وجود دارد كه آگاهي از آنها مي تواند بسيار كمك كننده و راهگشا باشد.”

“طبق اصول روانشناسی کودک در زمینه مسائل جنسی (تربیت جنسی)، ارتباط سالم و تعريف شده زن و شوهر و نقش پدر و مادر، مثل بوسيدن معمولي يا ابراز محبت هاي ساده، هيچ مشكلي براي فرزندان ايجاد نمي كند. در واقع هيچگاه يك ساختار يا مفهوم نا مربوط و نا مناسب يا راحت تر بگوييم يك مفهوم جنسي از رابطه منطقي و محبت آميز پدر و مادر در ذهن فرزند شكل نمي گيرد. اگر مفاهيم سالم، مثل محبت كردن زن و شوهر به يکديگر را براي فرزندمان درست و كامل توضيح بدهيم و همان رفتارها را از ما ببينند، هيچ مشکلي براي فرزندمان پيش نمي آيد. بگذاريد با يك مثال، بيشتر توضيح بدهم، وقتي فرزند، در منزل محبت و ابراز محبت سالم بين پدر و مادرش را مي بيند و اين مفهوم را با شكل درست خود ياد مي گيرد، اگر در جامعه‌اي مثل جمع دوستان يا همكلاسي ها با شكل نادرست مفاهيمي كه آموخته روبرو شود، به جاي انحراف، آنچه مي بيند يا مي شنود با آن الگوي درستي كه والدين اش به او ياد داده اند مقايسه مي كند، به اين ترتيب به راحتي تفاوت يك ارتباط سالم و ناسالم را تشخيص مي دهد. حتي اگر هم بتواند بر اساس آنچه والدين اش به او ياد داده اند، پاسخ بعضي از پرسش هايي را پيدا كند، به والدين‌اش مراجعه مي كند و از آنها توضيح مي‌خواهد والدين آگاه هم با توضيح دادن مي توانند پرسش هاي فرزندشان را به خوبي جواب بدهند. بنابراين اشكالي ندارد والدين در حضور فرزندشان در چهارچوب درك آنها به يكديگر ابراز محبت كنند. به اين ترتيب اين مسائل براي فرزندشان به مشكلاتي خاص و حساس تبديل نمي شود. “

“در حدود سنين 5-3 سالگي، كودكان براي كشف اجزاي بدن خود يا كنجكاوي، با اندام تناسلي خود بازي مي كنند. بازي با آلت تناسلي در اين سنين، بر خلاف بزرگسالان، هدفدار نيست و به قصد تحريكات جنسي انجام نمي شود. چراكه كودك 3 ساله در شرايط سني اي قرار ندارد كه دركي از لذت جنسي، به همان مصداق بزرگسالان، داشته باشد. اين عمل همان قدر براي كودك شما سرگرم كننده است كه مكيدن شست يا بازي با انگشتان. به عبارت ديگر، مي توانيم بگوييم اين رفتار، بخشي از رشد و تكامل حسي كودك شماست. طبق اصول روانشناسی کودک، در صورتي كه اين رفتار او بيش از حد تكرار شود( يعني بيشتر از 3 بار در روز) يا اينكه با اين رفتار شما معذب مي شويد، بدون برخورد مستقيم با او، به او بازي، فيلم يا هر چيز ديگر كه مورد علاقه اش باشد پيشنهاد كنيد تا به اين وسيله حواس او را از اين كار پرت كنيد. قطعاَ كودك شما در آن لحظه، اين كار را فراموش مي كند و به بازي ديگر مي پردازد. اين نكته ضروري است كه بازي با آلت تناسلي، بعد از سن 7 سالگي ديگر طبيعي تلقي نمي شود. و درصورت ادامه آن بعد از اين سن، بايد حتماَ فرزندتان توسط متخصص اورلوژي ويزيت شود. به هر حال، بايد اين نكته را بار ديگر ياد آوري كنيم كه اين رفتار در اين سن، به هيچ وجه نگران كننده نيست و شما نبايد روي آن حساسيت بيش از حد نشان دهيد، چون واكنش بيش از حد تند شما ممكن است باعث حساسيت بيشتر او روي اين موضوع شود و مشكل را پيچيده تر مي كند. بهترين راه براي براي پيشگيري از بروز شكل در سالهاي آتي، اين است كه با كودك خود رابطه مناسبي برقرار كنيد و رفتارهاي او را زير نظر داشته باشيد و قبل از هر گونه مداخله اي در مورد مسائل حساس و مهم، حتماَ با مشاوران مشورت كنيد.”

“منظور از آموزش مسائل جنسي، آموزش جامع و قابل درك مسائل به كودكان، نوجوانان و جوانان و حتي بزرگسالان است، در واقع وقتي از كلمه “قابل درك استفاده مي كنيم” يعني اينكه آموزش ها بر اساس سن و درك هر گروه سني از مسائل جنسي، به آنها ارائه خواهد شد. از نگاهي ديگر ما از يك الگوي كلي براي آموزش همه رده هاي سني استفاده نمي كنيم. بر اساس اصول روانشناسی کودک و تربیت جنسی، آموزشها بسته به نياز، سن و درك هر گروه، به آنها ارائه خواهد شد. فراموش نكنيم آموزش جنسي مسئله ايست كه همه– در هر سن و جايگاهي- به آن نياز دارند. اما آموزش جنسي زماني كاركرد واقعي و نتيجه مطلوب خود را خواهد داشت كه متناسب با نياز و سن افراد باشد. در اين صورت هم والدين نبايد نگراني اي بابت آموزش مسائل جنسي به فرزندانشان داشته باشند. تاكيد روي درك افراد با آموزش مسائل جنسي هم دقيقاَ به همين دليل است، يعني ما تأكيد داريم آموزشها، هم پا با تكامل عقلي هر رده سني ارائه شوند تا دريافت كننده، استفاده لازم از مطالب ارائه شده را ببرد. يك نكته را فراموش نكنيم و آن اينكه مفاهيم جنسي يا ادراك جنسي در مسير زندگي شكل مي گيرد و كامل مي شود. مثلاَ اگر در سن 12 سالگي يك مفهوم جنسي آموخته شود، اين مفهوم به تدريج كامل مي شود و در سن 20 سالگي درك متفاوتي از همان موضوع به وجود مي آيد چون فهم ما از مسائل كامل شده و در مسير زندگي به تجربه اي جديدي رسيده ايم. به همين دليل نكته هاي آموزشي كه براي رده هاي سني مختلف ارائه مي شوند بايد متفاوت و متناسب با درك و رده هاي سني افراد باشند و اگر نكات آموزشي متناسب با درك و رده سني افراد با آنها ارائه شود، جاي هيچ نگراني نيست.”

“نه اين تفكر درست نيست. اگر مادر و پدر با لباس پوشيدن شان براي فرزندشان فرهنگ سازي كنند، هيچ مشكلي پيش نمي آيد، حتي اگر لباسهايشان آزاد باشد. بگذاريد با يك مثال توضيح بدهم، مادري به اين دليل که پسر يا دختر نوجوان دارد، در منزل دامن نمي پوشد با پدري كه كه بعضي لباسها را نمي پوشد اشتباه مي كند. مادر بايد دامن بپوشد، اصول صحيح پوشيدن دامن، بلند شدن و نشستن با دامن را به دخترش بياموزد. مثلاَ وقتي مادر با دامن بنشيند و دامن را روي پايش مرتب كند، دختر و حتي پسر او مي آموزد كه شكل درست دامن پوشيدن و حتي دامن كوتاه پوشيدن چگونه است. حالا با اين الگوسازي درست، فرزندشان لباس پوشيدن صحيح را ياد مي گيرد و به راحتي رفتارها و لباس پوشيدن نادرست ديگران را تشخيص مي دهد. در واقع به عكس تفكر برخي والدين، پدر و مادر بايد با لباس پوشيدن و رفتار صحيحشان اين نكات را به فرزندشان بياموزند و الگوهاي صحيح رفتاري را به او ياد بدهند، پيش از اينكه الگوهاي نادرست در ذهنشان جا بگيرد چون اگر الگوهاي نادرست را ياد بگيرند، ديگر الگوهاي والدين را نمي پذيرند و همين سر آغاز اختلاف بين والدين و فرزندان است.”

“خانواده ها نبايد اين موضوع را ناديده بگيرند که کودکان با کنجکاوي، مفاهيم دريافتي از بزرگسالان را با دوستان و همسالانشان در ميان مي گذارند و تعبير و تفسير مي کنند که اغلب اوقات هم مفاهيم به غلط ياد گرفته مي شوند. البته اين جمله به اين معنا نيست که مادران بايد مسائل جنسي را به وضوح به دختران خود آموزش دهند، بلکه هشداري است که بدانند جداسازي آگاهانه کودکان از جمع بزرگسالان آنها را دچار کنجکاوي، سردرگمي و گيجي در هويت جنسي شان خواهد کرد. طبق اصول روانشناسی کودک و تربیت جنسی، درست نيست که آگاهي جنسي کودکانمان را به فطرت و تجربه هاي دوران بزرگساليشان موکول کنيم. منظورم در اينجا از مسائل جنسي موضوعات ساده اي مثل قاعدگي، قسمت هايي از بدن با مفهوم جنسي و يا مثلا لباس هاي زير زنانه است.”

“اثر زيادي دارد. براساس اصول تربیت جنسی و روانشناسی کودک، برخي از زنان ويژگيهاي رفتاري مردانه پيدا كرده اند، ‌اكثر بي علاقگي به جنس مرد را نشان مي دادند و برخي در زندگي جنسيشان غيرفعال بودند، زيرا خودشان را زيرمجموعه اي از جنس مرد يا برآمده از جنس مرد مي دانستند. بارزترين اثر در زن اين بود كه در روابط جنسي تفكر “مردمحور” را نهادينه كرده بودند. بنابراين در خانواده هايي كه جنس پسر را ترجيح مي دهند،‌ اين رفتارشان خودپنداري جنسي كودكان دختر را متاثر مي كند.”